رتینوپاتی زمینه ای مرحله اول
رتینوپاتی دیابتی میباشد در این مرحله عروق کوچک در پرده شبکیه صدمه دیده و مایع یا خون از آنها نشت مینماید مایع نشت کرده سیی تورم پرده شبکیه شده و یا رسوباتی بنام اگزودا را تولید میکند.با اینکه این مرحله بیشتر روی دید تاثیری نمی گذارد اما شاید بعداً به مراحل شدیدتری که سبب کم شدن دید میشود تبدیل شود از این رو رتینوپاتی زمینه ای به عنوان یک علامت هشداردهنده محسوب میشود.
وقتی مایعی که نشت کرده است در مرکز دید جمع میشود. مرکز دید مسئول دیدن جزئیات ریز اشیا میباشد (مثلاً حروف یا اعداد). این مسئله بنام تورم مرکز دید خوانده میشود و شاید سبب شود خواندن یا انجام کارهای نزدیک سختر شود.
حالتی است که رگهای خونی جدید و غیرطبیعی بروی سطح شبکیه رشد مینماید. این پدیده “نئوواسکولاریزاسیون – Neovascularization” خوانده می شود. این عروق جدید دیواره ضعیفتری داشته و شکننده میباشند و شاید منجر به خونریزی شوند. زجاجیه ماده شفاف و ژله مانندی است که مرکز چشم را پر مینمایند. خون نشت کرده سبب کدر شدن زجاجیه شده و بشکل نسبی عبور نور را از مردمک به پرده شبکیه را مانع میشود در نتیجه تصویر تار و درهم میشود . این رگهای خونی غیرطبیعی شاید تبدیل به بافت سفتی شده که شبکیه را از پشت چشم جدا کنند و سبب جدا شدگی پرده شبکیه شوند که در موارد عدم درمان میتواند سبب به کاهش شدید دید و کوری شود.
رگهای خونی غیرطبیعی همچنین شاید اطراف مردمک ، روی عنبیه (قسمت رنگی چشم) رشد کرده و با افزایش فشار داخل چشم سبب ایجاد آب سیاه شود.
رتینوپاتی دیابتی تکثیری پرولیفراتیو شدیدترین نوع بیماری شبکیه ناشی از دیابت میباشد. حدود 20% افراد دیابتی به آن مبتلا میشوند و میتواند باعث کاهش
دید فرد بیمار شود.
بیشتر در مرحله رتینوپاتی زمینهای نشانه ای وجود ندارد. اگرچه شاید در صورت ایجاد تورم مرکز دید تاری دید بشکل تدریجی ایجاد شود. معاینه چشم پزشکی تنها راهیست که به کمک آن میتوان تغییرات داخل چشم را پیدا کرد.
وقتیکه خونریزی ایجاد میشود دید شما تار شده، لکه هایی در آن پیدا میشود و حتی شاید بکلی دید شما از بین برود. رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو اگرچه بدون درد میباشد اما شکل شدیدی از بیماری میباشد و نیازمند توجه پزشکی فوری میباشد حاملگی و افزایش فشار خون شاید رتینوپاتی دیابتی را تشدید کنند.
موثرترین روش برای تشخیص رتینوپاتی دیابتی معاینه چشمی در فواصل منظم میباشد که بوسیله ی چشم پزشک بایستی انجام شود رتینوپاتی بسیار شدید شاید کاملاً بدون علامت باشد. بیماری را میشود با درمان بهبود بخشید برای تشخیص رتینوپاتی دیابتی چشم پزشک با استفاده از دستگاهی بنام افتالموسکوپ بدرون چشم شما نگاه میکند. چشم پزشکی شاید قبل از معاینه با استفاده از قطره چشمی مردمک را باز کند.
چنانچه چشم پزشک رتینوپاتی دیابتی را تشخیص دهد شاید احتیاج به عکس رنگی ته چشم یا آزمایش خاصی بنام “آنژیوگرافی با فلوئورسئین” باشد تا مشخص شود که شما احتیاج به درمان دارید یا خیر؟ در آنژیوگرافی با فلوئورسئین یک ماده رنگی به داخل رگ شما تزریق میشود و عکسهای مخصوصی از چشم شما گرفته میشود.
برای درمان موارد زیر را مد نظر میگیرند: سن، تاریخچه پزشکی، مقدار آسیب به شبکیه. در بسیاری موارد احتیاجی به درمان نمیباشد ولی بیمار باید بطور مرتب تحت معاینات چشمی قرار گیرد. در دیگر موارد، درمان برای متوقف کردن صدمات ناشی از رتینوپاتی دیابتی و در صورت امکان بهبود دید انجام میشود.
۱. جراحی لیزر:
این متد بیشتر در درمان رتینو پاتی دیابتی موثر میباشد. یک اشعه قوی از نور لیزر بر روی قسمت صدمه دیده شبکیه متمرکز میشود. تابش اشعه لیزر رگهای نشت کننده را میبندند و بدینوسیله تورم مرکز دید کم میشود. این نوع درمان “فوتوکوآگولاسیون – Photocoagulation” نامیده میشود.
در شرایطی رشد رگهای خونی غیرطبیعی (نئوواسکولاریزاسیون) تابش اشعه لیزر در تمامی ناحیههای کناری پرده شبکیه استفاده میشود. تاثیرات ناشی از لیزر سبب کم شدن رشد رگهای خونی غیرطبیعی شده همچنین شبکیه را به پشت چشم میچسباند و مانع جدا شدگی شبکیه میشود. جراحی لیزر شاید در یک کلینیک بصورت سرپایی انجام شود. چنانچه رتینو پاتی دیابتی در مراحل اولیه تشخیص داده شود جراحی لیزر میتواند سیر کاهش دید را کُند کند. حتی در مراحل پیشرفته بیماری (رتینوپاتی پرولیفراتیو) نیز، جراحی لیزر شانس کاهش شدید دید را کم میکند.
۲.کرایوتراپی(سرد کردن)
اگر زجاجیه بدلیل وجود خون کدر باشد جراحی لیزر را تا موقعیکه خون جذب شود نمیتوان انجام داد. در برخی موارد خونریزی زجاجیه، کرایوتراپی یا یخ زدن شبکیه شاید در کوچک شدن رگهای خونی غیرطبیعی کمک کننده باشد.
۳. ویترکتومی (برداشتن زجاجیه)
در رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو پیشرفته شاید چشم پزشک برداشتن زجاجیه را توصیه کند. این جراحی میکروسکوپی در اتاق عمل انجام میشود. ویترکتیومی زجاجیه پر شده از خون را بر می دارد و به جای آن ماده شفافی را جایگزین مینماید. در حدود ۷۰٪ بیماران بعد از برداشتن زجاجیه بهبودی دید دارند. برخی اوقات قبل از انجام عمل برداشتن زجاجیه چشم پزشک شاید برای چند ماه یا یکسال صبر کند تا شاید خونریزی خود بخود جذب شود.
۴. ترمیم شبکیه:
در مواردی که بافت تخریب شده سبب به جداشدگی شبکیه از پشت چشم شود کاهش شدید دید یا کوری را سبب میشود مگر اینکه جراحی برای چسباندن شبکیه بموقع و با موفقیت انجام شود.
رعایت رژیم دیابتی، ترک سیگار، کنترل فشار خون. فعالیتهای فیزیکی معمولاً برای بیماران مبتلا به رتینوپاتی دیابتی مسئلهای نیست. گاهی در بیماران مبتلا به نوع فعال رتینوپاتی پرولیفراتیو محدود کردن فعالیتهای فیزیکی توصیه میشود. بیماران مبتلا به دیابت بایستی حداقل سالی یکبار توسط چشم پزشک معاینه شوند. وقتیکه رتینوپاتی دیابتی ایجاد شد معاینات بیشتر چشم پزشکی ضروری است.