رتینوپاتی به مشکلاتی که سبب آسیب به شبکیه (رتین) چشم میشود گویند. شبکیه جای تشکیل تصویر چشم و انتقال دادهها به مغز میباشد لذا رتینوپاتیها بسته به شدت میتوانند سبب تاری دید تا کوری شوند. رتینوپاتیهای معروف عبارتند از : رتینوپاتی دیابتی ، رتینوپاتی ناشی از فشارخون بالا و رتینوپاتی نوزادان نارس.
شاید به غیر از رتینوپاتی ادم و تغییر شکل عروق انتهای چشم را نیز داشته باشیم. بیشتر رتینوپاتی تظاهر چشمی یک بیماری عمومی مانند دیابت و هایپرتانسیون میباشد. درمان بیماری براساس درمان بیماری سیستمیک و جلوگیری از ایجاد عروق جدید میباشد.
رتینوپاتی دیابتی
رتینوپاتی دیابتی (به لاتین: Diabetic retinopathy) عارضهای بدلیل دیابت است که بدلیل تغییرات ایجاد شده در رگهای خونی رخ میدهد. وقتی عروق خونی در شبکیه آسیب می بینند شاید سبب نشت مایع یا خون شده یا منجر به رشد شاخه های عروقی شکننده و کلاف مانند شده و سبب تخریب شبکیه شود در نتیجه تصویری که شبکیه به مغز میفرستد تار شده یا کج و معوج میشود. رتینوپاتی دیابتی یکی از علل اصلی کاهش دید است و کسانیکه دیابت درمان نشده دارند ۲۵ برابر شانس بیشتری برای کوری نسبت به افراد عادی دارند.
دیابت سبب افزایش قند خون، عطش بیش از حد، تکرر ادرار و همچنین تغییراتی در رگهای خونی بدن (سرخرگها و سیاهرگها) میشود. دیابت میتواند به خاطر مختلفی روی دید تاثیر بگذارد، از جمله ایجاد آب مروارید، آب سیاه و مهمتر از همه صدمه به رگهای خونی درون چشم.
هرچه طول بیماری دیابت بیشتر باشد احتمال رتینوپاتی دیابتی بیشتر میشود. در نزدیک به ۸۰٪ کسانیکه لااقل ۱۵ سال دیابت دارند صدمه به عروق شبکیه دیده میشود. در مبتلایان به دیابت نوع یک (نوع جوانان) احتمال دچار شدن به رتینوپاتی دیابتی در سنین پایین تر بیشتر است.
رتینوپاتی دیابتی یکی از عوارض بیماری دیابت میباشد که روی چشم ها تأثیر می گذارد. آسیب رگ های خونی در ناحیه ی حساس به نور عقب چشم یعنی شبکیه چشم، سبب بروز رتینوپاتی دیابتی می شود.
نخست، رتینوپاتی دیابتی علامتی ندارد و یا فقط مشکلات چشمی خفیفی ایجاد می کند، ولی سرانجام سبب کوری فرد می شود.
در ناحیه ی اول این مطلب درباره علل و علائم رتینوپاتی دیابتی برای شما صحبت کردیم اکنون عوارض و راه های تشخیص آن را می گوییم.
عوارض رتینوپاتی دیابتی
رتینوپاتی دیابتی سبب رشد رگ های خونی غیرطبیعی در شبکیه چشم می شود. لذا سبب بروز مشکلات جدی در بینایی شما می گردد که عبارتند از:
1- خونریزی زجاجیه چشم
زجاجیه ماده ژله مانند شفافی میباشد که میان چشم را پر کرده است رگ های خونی جدید تشکیل شده در رتینوپاتی شاید سبب خونریزی در زجاجیه شوند.
اگر مقدار خونریزی کم باشد، فقط لکه ها یا خطوط سیاهی در جلوی چشم خود می بینید (مگس پران چشم). در موارد شدید خونریزی، خون حفره زجاجیه را پر کرده و به صورت کامل جلوگیری دید شما را می گیرد.
خونریزی زجاجیه بیشتر به خودی خود سبب کم شدن بینایی دائمی نمی شود. بیشتر اوقات خون طی چند هفته یا چند ماه از چشم ها پاک می شود و بینایی شما وضوح قبلی را به دست می آورد، مگر اینکه شبکیه چشم آسیب دیده باشد.
سرانجام رتینوپاتی دیابتی، گلوکوم و یا هر دو، سبب از بین رفتن کامل بینایی یا کوری می شود
2- جدا شدن شبکیه چشم
رگ های خونی غیرطبیعی که بخاطر رتینوپاتی دیابتی رشد می کنند، سبب ایجاد بافت رخمی روی شبکیه می شوند. این بافت زخمی سبب کشیده شدن شبکیه از عقب چشم و در نتیجه جدا شدن آن می شود.
این عارضه سبب ایجاد لکه های شناور در چشم (مگس پران چشم)، دیدن جرقه نور در چشم (جرقه چشمی) و کاهش شدید بینایی می شود.
3- گلوکوم یا آب سیاه چشم
رگ های خونی جدیدی که در چشم رشد می کنند، مانع از جریان طبیعی مایعات به خارج از چشم می شوند. در نتیجه فشار داخل چشم زیاد شده و سبب بروز گلوکوم می شود. این فشار زیاد سبب آسیب عصب بینایی که تصاویر دیده شده را از چشم به طرف مغز می برد، می شود.
4- کوری
سرانجام رتینوپاتی دیابتی، گلوکوم و یا هر دو، سبب از دست دادن کامل بینایی یا کوری می شود.
معاینه چشم توسط چشم پزشک
تشخیص رتینوپاتی دیابتی
موثر ترین روش تشخیص رتینوپاتی دیابتی، معاینه چشم میباشد.
در این روش، چشم پزشک چند قطره چشمی به داخل چشم شما می ریزد تا مردمک چشم کاملا باز شود. این کار سبب می شود پزشک بهتر داخل چشم را ببیند.
این قطره ها سبب می شوند تا چند ساعت، دید نزدیک شما تار شود.
در طی این معاینه چشمی، پزشک دنبال نشانه های زیر در چشم شما می گردد:
– رگ های خونی غیر عادی
– ورم، خون و یا رسوب چربی در شبکیه
– وجود یا فقدان آب مروارید چشم
– خونریزی زجاجیه
– رشد رگ های خونی جدید و جای زخم
– ناهنجاری عصب بینایی
– جدا شدن شبکیه چشم
همچنین پزشک بینایی چشم شما را امتحان می کند و فشار چشم شما را برای بررسی گلوکوم (آب سیاه چشم) اندازه گیری می نماید.
پزشک در صورت نیاز از روش های تخصصی دیگری برای تشخیص این عارضه استفاده خواهد کرد.
در مطلب بعدی درباره راه های درمان و جلوگیری از این بیماری برای شما صحبت خواهیم