به انقباضهای عضله مدور دور پلک که سبب پرش غیرارادی یا بسته شدن غیر ارادی پلکها میشود انقباضات پلکها یا بلفارواسپاسم (به انگلیسی: Blepharospasm) میگویند. انقباضات پلکها یک عارضه پیش رونده عصبی میباشد که بیشتر در زنان میانسال و سالمند اتفاق میافتد. مهم ترین شکل انقباض پلکها «بلفارواسپاسم خود به خودی خوشخیم» است که به شکل بسته شدن مکرر غیر ارادی پلکها تظاهر میکند.
انقباضات پلکها نوعی دیستونی موضعی ناشایع است. دیستونی به معنای انقباض غیر ارادی مکرر و طولانی در یک عضله یا گروهی از عضلات میباشد.
بعضی بیماران بلفارواسپاسمی شاید سابقه احساس خشکی چشم یا حساسیت به نور داشته باشند. گاه تحریک چشم (مثلاً نور خورشید، باد خنک، سرو صدا، حرکات سریع سر یا چشم) و استرس عصبی سبب شروع حملات انقباضات پلکها میشود. با پیشرفت بیماری شدت و فراوانی حملات بیشتر میشود به طوری که گاهی بسته شدن پلکها تا چند ساعت طول میکشد و فرد عملاً برای چند ساعت نابینا میشود. بیماری گاهی آنقدر شدید میباشد که سبب ناتوانی فرد از حضور در اجتماع میشود و عملاً فرد را منزوی و افسرده میکند.
بیشتر فشارهای روحی و استرس (مثلاً حضور در محیطهای نا آشنا) سبب شدیدتر شدن بلفارواسپاسم میشود. در حالت خواب انقباضات پلکها متوقف میشود. به علاوه تمرکز بر یک فعالیت خاص، معمولاً باعث کمتر شدن حملات میگردد. گاه بیماری برای چند روز کاملاً بهبود مییابد.
گاهی اوقات، انقباضات و زنش پلک می تواند نشانه ای از مشکلات دیگر چشم باشد، از قبیل:
– بلفاریت (التهاب پلک)
– حساسیت به نور
– خشکی چشم
– ناخنک چشم
به ندرت می تواند نشانه ای از یک اختلال مغزی یا عصبی باشد، مانند
– دیستونی
– بیماری پارکینسون
– فلج بل
– تیک عصبی
زنش و انقباض پلک همچنین می تواند عارضه بعضی داروها باشد. رایج ترین داروهای مطرح در این مورد، داروهای مورد استفاده در درمان جنون و صرع می باشند.
سه صورت متداول از زنش و انقباض پلک وجود دارد
1- زنش پلک جزئی
2- انقباض پلک (blepharospasm) خوش خیم
3- اسپاسم نیمه صورت
– اسپاسم صورت که بیشتر از یک هفته طول بکشد
– انقباضی که به طور کامل پلک شما را ببندد.
– انقباض یا اسپاسم اطراف چشم
– افتادگی پلک فوقانی
– اسپاسم عضلانی که درگیری عضلات دیگر صورت را نیز ایجاد کند
– قرمزی، تورم و یا ترشح از چشم
– زنش پلکی که بیش از یک هفته هم چنان ادامه داشته باشد
اگر پزشک شما مشکوک شود که یک اختلال مغزی یا عصبی عامل پریدن پلک شماست، شما را برای علائم مهم دیگر بررسی می کند و یا شما را به یک متخصص مغزواعصاب و یا متخصص دیگر ارجاع می دهد